Zemunska milenijumska kula na Gardošu

27. februar 2015.

Zemunsko milenijumsko zdanje podignuto je na najistaknutijem delu Gardoša, u ruševini srednjovekovne tvrđave, od koje su ostale danas samo ugaone kule i delovi odbrambenog zida. Kulu su projektovali mađarski arhitekti,eklektički u mešavini istorijskih stilova, sa naglaskom na romanske elemente.

Gradnja je završena 5. avgusta 1896. godine, dok je svečano otvaranje bilo 15 dana kasnije. Toga jutra, održano je svečano bogosluženje u svim zemunskim crkvama.

Da bi obeležili hiljadugodišnjicu  svog boravka u Panoniji, Mađari su u Budimpešti podigli monumentalnu kulu, a još četiri takve iste kule su sazidali u četiri grada, na krajnjim granicama svoje tadašnje države. Zemun, kao najjužniji grad u posedu ugarske krune, bio je jedan od ta četiri grada.

 

 

Zemunska kula je jedini takav spomenik, koji je ostao na teritoriji drugih država, osim one u Mađarskoj.

 

 

Priču o Milenijumskoj Gardoš kuli, mnogi vezuju  za događaje iz srednjeg veka i Sibinjanin Janka. Tako je Kula, u narodu, dobila ime po mađarskom junaku i velikom borcu protiv Turaka, Janošu Hunjadiju, koji je istina umro u srednjovekovnoj tvrđavi na Gardošu, ali punih 440 godina pre zidanja milenijumske kule. Čuvena bitka za Beograd 1496. nije bila bitna samo za Beli grad već i Zemun, jer se na drugoj strani Dunava na čelu hrišćanske vojske nalazio Hunjadi, poznatiji u narodu kao Sibinjanin Janko. Ne čudi, jer je u to vreme Ugarska bila veoma naklonjena Srbiji, upravo zbog sukoba sa osmanlijskom imperijom. Turci su na Dunavu, odmah pored današnjeg restorana “Šaran”, povezali lancima svoje brodove, kako bi sprečili dolazak pomoći sa severa. Janko Hunjadi je sa svojom vojskom uspeo da razbije tu blokadu i porazi Turke i to je bila najveća pobeda hrišćana nad osmanlijama tog doba. Dok je slavlje zbog pobede još trajalo, Hunjadi je preminuo od kuge u svom utvrđenju Gardoš kuli.